حماسه ماناس، بزرگترین حماسه و شعر بشری اثر ترکان قرقیز قرقيزيهاي چين عمدتا در منطقه خودمختار اويغور سين جيانگ واقع در شمال غرب چين زندگي مي کنند و معتقد به دي...ن اسلام هستند . اين ملت بيش از 140 هزار نفر جمعيت دارد . کتاب حماسي اين ملت "ماناس "نام دارد که کتابي بسيار بزرگ است . به گونه اي که شمار نوسيندگان و ناشران آن به دهها هزار تن مي رسد . قرن هاي متمادي بود که ماناس کماکان به صورت کتابي کامل در نيامده بود و هيچ کسي نمي توانست آنرا کاملا بخواند . اينکه در دهه 80 قرن گذشته شخصي سالخورده قرقيزي به نام "جوسوپو مامايي" با بيش از 3 سال زحمت و مشقت و با اتکا به نيروي محافظه فوق العاده قوي توانست بيش از 115هزار بيت از حماسه ماناس را بخواند . در سال 1995ميلادي حماسه ماناس به زبان قرقيز به چاپ رسيد . در حقيقت ماناس مرواريد درخشاني از گنجينه ادبي ملت قرقيز است که داستان هاي جنگ هشت نسل از خانواده ماناس را که بمنظور وحدت اقوام پراکنده و همبستگي ملل ديگر و مقابله با تجاوزخارجي صورت گرفته ، توصيف کرده است . ماناس محصول قرن هاي 10 تا 13ميلاد است . اين رزمنامه 18جلد و بيش از 2 ميليون و 400هزار واژه دارد ، اين حماسنامه نه تنها حاوي اشعار رزمي است بلکه دايره المعارفي براي پژوهش و تحقيقات تاريخي ، جغرافيايي ،مذهبي ،اقتصادي و اجتماعي و زبان قرقيزي محسوب مي شود . امروزه در سرزمين پهناور غربي سين جيانگ در هر نقطه قرقيزي نشين صداي سرود "ماناس"به گوش مي رسد . در کشورهاي خارجي مانند روسيه و قرقيزستان ، تاجسکستان و ازبکستان تاريخ پژوهش و تحقيق درباره ماناس بسيار طولاني است و بسياري از تاريخدانان جهان در خصوص اين حماسه دست به تحقيقاتي زده اند . طولي نکشيد که قطعات ماناس به زبان هاي چيني، انگليسي ، روسي،فرانسوي ، آلماني و ژاپني و غيره ترجمه شد . لکن اکنون چاپ ونشر ماناس بطور کامل هم به زبان قرقيزي با همت آقاي جوسوپو در محافل حماسه شناسان جهان ايجاد کرده است . آنچه شايان است ذکر شود اينکه اين رزمنامه براي پژوهش تاريخ قرقيز و تاريخ مبادله ملل آسياي ميانه نقش مهمي ايفا خواهد کرد و همين امر باعث مي شود تا نقش مهم آن بيش از پيش براي جهان و جهانيان آشکار گردد. "جوسوپو "امسال 87سال دارد ، وي در دهکده اي کوچک در شهرستان" آهاچي"منطقه خودمختار سين جيانگ به دنيا آمد . از دوران کودکي جوسوپو تحت تاثير فرهنگ مردمي و باستاني ملت قرقيزقرار گرفت . جوسوپو از هشت سالگي خواندن "ماناس" به زبان قرقيزي را آموخت . تا اينکه در 17سالگي توانست بسياري از قطعات ماناس را بطور متوالي بخواند. ليکن ملت قرقيز چين برطبق فرمان نياکان متعقد است که ماناس کتابي مقدس است و هيچ کسي تا قبل از 40 سالي نمي تواند آشکارا و در هر محلي اين شعار حماسي را بخواند . در غير اين صورت بلايا و حوادث ناگواري روبرو خواهد شد . جوسوپو آرام و به سرعت و با رنج و مشقت فراوان به کار خود ادامه داد و انتظار داشت که بتواند بزودي براي هم ولايتي هاي خود ماناس را قرائت کند . روزي که جوسوپو سالها در انتظار آن بود فرا رسيد ، سال 1958ميلاد جوسوپو 40ساله بود و توانست براي اولين بار عينا اشعار ماناس را براي مردم بخواند . مردم قرقيز از نقاط مختلف براي شنيدن سرود جوسوپو سوار بر اسب به گرد يکديگر جمع شدند. چه آنکه جوسوپو با قلبي مملو از احساسات اين سرود را مي خواند و مردم همگي اعتقاد داشتند که شنيدن سرود جوسوپو از بهترين لذتهاي هنري است . جوسوپو آنقدر با مهارت ماناس را مي سرود که توجه محافل حماسي و حماسه شناسان چين را به خود جلب کرد. اما آنچه شايسته در ذکر است اينکه در چند قرن اخير ،ناشران ماناس از کشورهايي مانند چين ؛ قزاقستان ، قرقيزستان ، ترکيه ،هند و غيره تمايل داشتند ماناس را بطور کتابي کامل در آورند . اما اين آرزو تا مدتهاي طولاني محقق نشد . جوسوپو از بهار تا پاييز ، از زمستان تا تابستان ماناس را خوانده و خواند. به گونه اي که گاهي اوقات براي سرودن فصول حماسي شبانه روز مي خواند و آنان که مسئول نت برداري بودند ، شيفت به شيفت کار خود را ادامه مي دادند . تا اينکه سرانجام جوسوپو بطور متوالي و با تلاش بيش از 1300روز و تا مارس سال 1983ميلادي توانست تمامي ماناس را بخواند . بد نيست بدانيد که کتاب حماسي ماناس 14برابر حماسه "هومر" و مشتمل بر واژه هاي بسياري است . به همين سبب کار منظم و بررسي واژه هاي کتاب حماسي ماناس خيلي پيچيده و مشکل بود. تا اينکه در اواخر سال 1995 ميلادي اشعار حماسي ماناس به زبان قرقيزي در 8قسمت و 18جلد چاپ و نشر شد . آري دست آورد جوسوپو توجه محافل حماسي و حماسه شناسان جهان را جلب کردو سال 1995 در جشنواره بزرگداشت هزارمين سالگشت ظهور ماناس در قرقيزستان مورد احترام و ستايش قرار گرفت و در سال 1997 قرقيزستان عنوان "هنرپيشه خلق"يعني بالاترين عنوان افتخاري اين جمهوري را به جوسوپو اعطا کرد . اکنون جوسوپو ريييس افتخاري فدراسيون ادب و هنر منطقه خودمختار ايغور سين جيانگ و محقق عالي انجمن پژوهش ماناس چين است ، او اظهار اميدواري مي کند که روزي فرا رسيد که فيلم ها يا سريالهايي از روي حماسه ماناس تهيه شود تا مردم بيشتر با فرهنگ ملت قرقيز آشنا شوند . در چهل و نهمين جلسه مجمع عمومى سازمان ملل متحد، سال 1995.م. بنام سال «ماناس» نامگذارى شد. در اين سال جشن با شكوهى با مساعدت يونسكو برگزار گرديد
حماسه ماناس، بزرگترین حماسه و شعر بشری اثر ترکان قرقیز قرقيزيهاي چين عمدتا در منطقه خودمختار اويغور سين جيانگ واقع در شمال غرب چين زندگي مي کنند و معتقد به دي...ن اسلام هستند . اين ملت بيش از 140 هزار نفر جمعيت دارد . کتاب حماسي اين ملت "ماناس "نام دارد که کتابي بسيار بزرگ است . به گونه اي که شمار نوسيندگان و ناشران آن به دهها هزار تن مي رسد . قرن هاي متمادي بود که ماناس کماکان به صورت کتابي کامل در نيامده بود و هيچ کسي نمي توانست آنرا کاملا بخواند . اينکه در دهه 80 قرن گذشته شخصي سالخورده قرقيزي به نام "جوسوپو مامايي" با بيش از 3 سال زحمت و مشقت و با اتکا به نيروي محافظه فوق العاده قوي توانست بيش از 115هزار بيت از حماسه ماناس را بخواند . در سال 1995ميلادي حماسه ماناس به زبان قرقيز به چاپ رسيد . در حقيقت ماناس مرواريد درخشاني از گنجينه ادبي ملت قرقيز است که داستان هاي جنگ هشت نسل از خانواده ماناس را که بمنظور وحدت اقوام پراکنده و همبستگي ملل ديگر و مقابله با تجاوزخارجي صورت گرفته ، توصيف کرده است . ماناس محصول قرن هاي 10 تا 13ميلاد است . اين رزمنامه 18جلد و بيش از 2 ميليون و 400هزار واژه دارد ، اين حماسنامه نه تنها حاوي اشعار رزمي است بلکه دايره المعارفي براي پژوهش و تحقيقات تاريخي ، جغرافيايي ،مذهبي ،اقتصادي و اجتماعي و زبان قرقيزي محسوب مي شود . امروزه در سرزمين پهناور غربي سين جيانگ در هر نقطه قرقيزي نشين صداي سرود "ماناس"به گوش مي رسد . در کشورهاي خارجي مانند روسيه و قرقيزستان ، تاجسکستان و ازبکستان تاريخ پژوهش و تحقيق درباره ماناس بسيار طولاني است و بسياري از تاريخدانان جهان در خصوص اين حماسه دست به تحقيقاتي زده اند . طولي نکشيد که قطعات ماناس به زبان هاي چيني، انگليسي ، روسي،فرانسوي ، آلماني و ژاپني و غيره ترجمه شد . لکن اکنون چاپ ونشر ماناس بطور کامل هم به زبان قرقيزي با همت آقاي جوسوپو در محافل حماسه شناسان جهان ايجاد کرده است . آنچه شايان است ذکر شود اينکه اين رزمنامه براي پژوهش تاريخ قرقيز و تاريخ مبادله ملل آسياي ميانه نقش مهمي ايفا خواهد کرد و همين امر باعث مي شود تا نقش مهم آن بيش از پيش براي جهان و جهانيان آشکار گردد. "جوسوپو "امسال 87سال دارد ، وي در دهکده اي کوچک در شهرستان" آهاچي"منطقه خودمختار سين جيانگ به دنيا آمد . از دوران کودکي جوسوپو تحت تاثير فرهنگ مردمي و باستاني ملت قرقيزقرار گرفت . جوسوپو از هشت سالگي خواندن "ماناس" به زبان قرقيزي را آموخت . تا اينکه در 17سالگي توانست بسياري از قطعات ماناس را بطور متوالي بخواند. ليکن ملت قرقيز چين برطبق فرمان نياکان متعقد است که ماناس کتابي مقدس است و هيچ کسي تا قبل از 40 سالي نمي تواند آشکارا و در هر محلي اين شعار حماسي را بخواند . در غير اين صورت بلايا و حوادث ناگواري روبرو خواهد شد . جوسوپو آرام و به سرعت و با رنج و مشقت فراوان به کار خود ادامه داد و انتظار داشت که بتواند بزودي براي هم ولايتي هاي خود ماناس را قرائت کند . روزي که جوسوپو سالها در انتظار آن بود فرا رسيد ، سال 1958ميلاد جوسوپو 40ساله بود و توانست براي اولين بار عينا اشعار ماناس را براي مردم بخواند . مردم قرقيز از نقاط مختلف براي شنيدن سرود جوسوپو سوار بر اسب به گرد يکديگر جمع شدند. چه آنکه جوسوپو با قلبي مملو از احساسات اين سرود را مي خواند و مردم همگي اعتقاد داشتند که شنيدن سرود جوسوپو از بهترين لذتهاي هنري است . جوسوپو آنقدر با مهارت ماناس را مي سرود که توجه محافل حماسي و حماسه شناسان چين را به خود جلب کرد. اما آنچه شايسته در ذکر است اينکه در چند قرن اخير ،ناشران ماناس از کشورهايي مانند چين ؛ قزاقستان ، قرقيزستان ، ترکيه ،هند و غيره تمايل داشتند ماناس را بطور کتابي کامل در آورند . اما اين آرزو تا مدتهاي طولاني محقق نشد . جوسوپو از بهار تا پاييز ، از زمستان تا تابستان ماناس را خوانده و خواند. به گونه اي که گاهي اوقات براي سرودن فصول حماسي شبانه روز مي خواند و آنان که مسئول نت برداري بودند ، شيفت به شيفت کار خود را ادامه مي دادند . تا اينکه سرانجام جوسوپو بطور متوالي و با تلاش بيش از 1300روز و تا مارس سال 1983ميلادي توانست تمامي ماناس را بخواند . بد نيست بدانيد که کتاب حماسي ماناس 14برابر حماسه "هومر" و مشتمل بر واژه هاي بسياري است . به همين سبب کار منظم و بررسي واژه هاي کتاب حماسي ماناس خيلي پيچيده و مشکل بود. تا اينکه در اواخر سال 1995 ميلادي اشعار حماسي ماناس به زبان قرقيزي در 8قسمت و 18جلد چاپ و نشر شد . آري دست آورد جوسوپو توجه محافل حماسي و حماسه شناسان جهان را جلب کردو سال 1995 در جشنواره بزرگداشت هزارمين سالگشت ظهور ماناس در قرقيزستان مورد احترام و ستايش قرار گرفت و در سال 1997 قرقيزستان عنوان "هنرپيشه خلق"يعني بالاترين عنوان افتخاري اين جمهوري را به جوسوپو اعطا کرد . اکنون جوسوپو ريييس افتخاري فدراسيون ادب و هنر منطقه خودمختار ايغور سين جيانگ و محقق عالي انجمن پژوهش ماناس چين است ، او اظهار اميدواري مي کند که روزي فرا رسيد که فيلم ها يا سريالهايي از روي حماسه ماناس تهيه شود تا مردم بيشتر با فرهنگ ملت قرقيز آشنا شوند . در چهل و نهمين جلسه مجمع عمومى سازمان ملل متحد، سال 1995.م. بنام سال «ماناس» نامگذارى شد. در اين سال جشن با شكوهى با مساعدت يونسكو برگزار گرديد